ข้าวลูกปลา มรดกป่าชิง ฉายาข้าวญี่ปุ่นเมืองไทย

ข้าวพันธุ์ลูกปลา หรือ ข้าวลูกปลา เป็นข้าวประจำถิ่นของบ้านป่าชิง อ.จะนะ จ.สงขลา เชื่อกันว่ามีการปลูกในพื้นที่ดังกล่าวไม่น้อยกว่า 100 ปีมาแล้ว แม้ในอดีตข้าวพันธุ์นี้ไม่ค่อยได้รับความนิยมมากนักในหมู่ผู้บริโภค เนื่องจากชาวบ้านมักปลูกรับประทานในครัวเรือนมากกว่า และไม่ใช่พันธุ์ข้าวที่ได้รับความนิยมในท้องตลาด แต่ในระยะที่ผ่านมา หลายหน่วยงานทั้งภาครัฐและวิสาหกิจชุมชนในพื้นที่ต่างช่วยกันฟื้นฟูมรดกข้าวป่าชิงให้เป็นที่รู้จักมากขึ้น

ลักษณะเด่นของข้าวลูกปลา คือ เป็นข้าวเม็ดสั้น นิ่ม และเหนียวคล้ายข้าวญี่ปุ่น ปัจจุบันมีกลุ่มวิสาหกิจชุมชนเครือข่ายนาอินทรีย์อำเภอจะนะ ในพื้นที่หมู่ที่ 1 บ้านป่าชิง หรือกลุ่มจะณะแบ่งสุข ได้ปลูกข้าวพันธุ์นี้โดยไม่ใช้สารเคมี และการผลิตเป็นข้าวกล้องไม่ขัดสี มีการแปรรูปเป็นข้าวกล้องงอก ข้าวยำ ซูชิ ทองม้วนกรอบ ทองม้วนสด แป้งอเนกประสงค์ สบู่ เป็นต้น ที่สำคัญข้าวพันธุ์ลูกปลายังมี กาบา แคลเซียม เหล็ก วิตามินอี และสารต้านอนุมูลอิสระที่เป็นประโยชน์ต่อสุขภาพด้วย

ที่สถานีบริการวิชาการชุมชนจะนะ สำนักส่งเสริมและบริการวิชาการ ม.อ.ปัตตานี มีแปลงสาธิตการปลูกข้าวพันธุ์ลูกปลาเพื่อให้เป็นศูนย์เรียนรู้แก่ชุมชน และมีบทบาทในการถ่ายทอดองค์ความรู้ในการแปรรูปผลิตภัณฑ์จากแป้งข้าวลูกปลาร่วมกันกลุ่มวิสาหกิจเครือข่ายนาอินทรีย์อำเภอจะนะ ในการแปรรูปข้าวลูกปลาเป็นผลิตภัณฑ์ต่าง ๆ ผ่านโครงการหมู่บ้านข้าวลูกปลาป่าชิง ซึ่งได้รับงบประมาณจาก สำนักงานปลัดกระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม ผ่านทางคลินิกเทคโนโลยี สำนักวิจัยและพัฒนา มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ ตั้งแต่ปี 2562-2564 และมีการนำข้าวกล้องไปตรวจสอบข้อมูลโภชนาการในห้องปฏิบัติการเพื่อยืนยันของคุณประโยชน์ของข้าวพันธุ์ลูกปลา

ทั้งนี้เมื่อวันที่ 14 พฤศจิกายน 2567 ที่ผ่านมา ผู้บริหารและเจ้าหน้าที่ของสำนักส่งเสริมและบริการวิชาการ และกลุ่มวิสาหกิจชุมชนเครือข่ายนาอินทรีย์อำเภอจะนะที่คอยให้คำแนะนำอย่างใกล้ชิดแก่สถานีบริการวิชาการชุมชนจะนะร่วมกันดำนาข้าวลูกปลาในแปลงนาสาธิตขนาด 1 งานเศษของสถานีบริการวิชาการชุมชนจะนะ สำนักส่งเสริมและบริการวิชาการ ม.อ.ปัตตานี

แปลงนาสาธิตการปลูกข้าวของสถานีบริการวิชาการชุมชนจะนะนั้นเดิมเป็นพื้นที่ว่างเปล่าและน้ำท่วมขัง จึงได้ปรับเป็นแปลงสาธิตปลูกข้าวลูกปลา โดยเริ่มดำเนินการตั้งแต่ปี 2559 เพื่อให้เป็นแหล่งเรียนรู้แก่ชุมชน และสังคมเกี่ยวกับการทำนาด้วยวิธีดั้งเดิม เช่น การเก็บเกี่ยวที่ใช้แกะเก็บข้าว ซึ่งที่ผ่านมามีเยาวชน นักศึกษา และผู้สนใจแวะมาเรียนรู้การทำนาอย่างต่อเนื่อง

อย่างไรก็ตาม ท่านใดสนใจข้าวลูกปลา มีจำหน่ายแล้วที่ร้าน B.Ru ม.อ.ปัตตานี วงเวียนด้านหน้า ม.อ.ปัตตานี หรือสอบถามข้อมูลเพิ่มเติมที่สถานีบริการวิชาการชุมชนจะนะ โทร 089-8782898 หรือ 074-802664